تاثیرات فعّالیّت بدنی

بیانه انجمن بین المللی روانشناسی ورزش (ISSP) در قرن بیستم کاهش اساسی در شدت و تعدد فعالیتهای بدنی بوقوع پیوسته که تاکنون بشر درگیر آن نبود است. این وضعیت تاثیر قابل توجهی بر افراد جامعه داشته است. در این ارتباط فدراسیون بین المللی طب ورزشی (FIMS) بیانیه ای با عنوان (فعالیت بدنی عامل مهمی برای سلامت ) در ژوئن 1989 صادر کرده است. این بیانیه ارتباط میان کمبود فعالیت بدنی واختلال قلبی- عروقی و مرگ را نشان می دهد. همچنین این بیانیه بر این موضوع تاکید دارد که چنانچه ورزش جز لاینفکی از اوقات فراقت مردم را تشکیل دهد، به طور قطع بیماریهای عروق کرونر و یا دیگر بیماریهایی که منجر به مرگ م ی شوند کاهش خواهند یافت. بد نیست این بیانیه را با نشان دادن تاثیرات نافع فعالیت های بدنی در روح و روان انسان همراه با آوردن نظرات بین المللی روانشناسی ورزش (ISSP)در این خصوص کامل کنیم. مطالعات انجام شده نشان می دهد که ورزش هم در کوتاه مدت و هم در دراز مدت تقویت روانی و بهبود ذهنی به همراه می آورد. همچنین مشخص شده است که فعالیتهای بدنی تاثیرات مثبتی در ایجاد اعتماد به نفس در بزرگسالان دارد.((sonstroem-1984 فعالیت هوازی می تواند اضطراب، افسردگی، تنش و استرس را کاهش دهد. از نظر بالینی این امر مسلم شده که فعالیت بدنی می تواند اثرات سودمندی بر بیماریهای فشارخون، پوکی استخوان، دیابت بزرگسالان و برخی اختلالات روانی داشته باشد. برآورد شده است که در حدود 25 درصد مردم از افسردگی و اضطراب و دیگراختلالات روحی به درجات ضعیف تا متوسط رنج می برند. بعضی از این بیماران سعی می کنند بدون مراجعه به متخصصین با اضطرابهای درونی خود بسازند. فعالیت های بدنی در محیطهای طبیعی می تواند راهی مطمئن برای کاهش اضطراب و هیجانات درونی اینگونه افراد باشد. (نورث) و سایر همکاران در 1990با بکار بردن تکنیک فراتحلیلی دریافتند که فعالیت ورزشی برای همه انواع اختلالات افسردگی مفیدتر از سایر فعالیتهای زمان فراغت است. مطالعات انجام شده در ارتباط با تاثیر ورزشهای بی هوازی بر روی بیمارانی که از افسردگی رنج می برند بسیار محدود است ولی در هر حال، نتایج بدست آمده حاکی از آن است که اینگونه ورزشها نیز پیشرفتهای مشابه با آنچه که متعاقب ورزشهای هوازی بدست می آید داشته است. ورزش بی هوازی می تواند منتهی به نتایج بهتری از ورزش هوازی باشد. هیچ یک از این مطالعات با بیمارانی که دارای اختلالات جدی افسردگی می باشد انجام نشده است اگر چه تجربه بالینی نشانگر آن است که ارزش محدودی در تداخل تمرین برای چنین افرادی وجود دارد(Martines-1990) ورزش شنا تاثیر مثبتی در حالات روحی وکاهش اضطراب در افراد عادی دارد. مشاهده شده است که بعد از ورزش شنا، شناگر بطور قابل ملاحظه ای کمتر عصبانی، افسرده، خشمگین و هیجان زده می شود. (Berger & Qwen-1983) تمرین با وزنه برای آقایان با افزایش اعتماد به نفس همراه است (Tucker-1982-1984). در حالیکه شمشیر بازی تمرکز فکر را افزایش می دهد، تمرین به شرکت کنندگان در یوگا کمک می کند تا کمتر مضطرب، عصبی، افسرده، خشمگین و آشفته شوند. نشان داده شده است که تنش عصبی، افسردگی، عصبانیت، خستگی وآشفتگی ، همگی متعاقب فعالیت های بدنی کاهش می یابد در حالیکه نیروی ذهنی افزایش می یابد.(Morgan-1980) تمرین مستمر و زمان بندی می تواند اثری مثبت بر حالات روحی داشته و اضطراب را در افراد عادی کاهش دهد در حالیکه تمرین شدید و متوالی ممکن است به خستگی، اضطراب و افسردگی منتهی شود.(Dishman-1985) فعالیتهای بدنی برای افراد مسن بسیار مفید بوده وتاثیر بسیار خوبی بر روحیه آنها می گذارد. همچنین اینگونه فعالیتها اثر مثبتی بر سطح نمرات دانش آموزان در سطوح ابتدایی دارد (Shephard et al..-1989). فوائد روانی فعالیت های بدنی مناسب با محیط اشتغال افراد در مقالات بسیاری ذکر شده است بر اساس تحقیقات وسیع کوکس،گاتس، بوت وکر،که در سال 1988 انجام گرفت این نتیجه بدست آمدکه مدیریت صنعتی معتقد است که نیروی کار سالم مولدتر و رضا یتبخش تر می باشد هنگامیکه برنامه های مناسب ورزشی بتواند بعنوان یک رسانه غیر شغلی برای افزایش برخورد کارمندان در سطوح عرضی، ایجاد ارتباطات و بهبود همبستگی گروهی تیم کار مورد استفاده قرار بگیرد. فوائد روانی که فعالیتهای بدنی برای هر فرد دارد از این قرار است. تغیرات مثبت در خودپنداری ، افزایش اعتماد به نفس وخودآگاهی، تغیرات مثبت در خلق و خوی، تعدیل تنش، هیجان زدگی، افسردگی و اضطراب، تاثیر بر اضطراب قبل از دوره قائدگی، افزایش انرژی و توانایی در برخورد با فعالیت های روزمره، افزایش اشتیاق به ورزش و روابط اجتماعی و پیشرفت مثبت در تحمل مشکلات. روز نفلد تنن بام، راسکین و هافمن در سال 1989 گزارش دادند که برنامه های آمادگی جسمانی باعث تعدیل حساسیت های روحی و افزایش کارایی در محیط گار می گردد.2 تا 5 ساعت بعد از فعالیت های هوازی با شدت متوسط تا شدید، سطح اضطراب، تنش عضلانی و فشار خون کاهش می یابد. برای مثال: تحقیق گزارش شده به وسیله پتر وزلو ، لارنس ، هتفیلد، کوبیتز و سلازرا در سال 1991، از این عقیده که فعالیتهای هوازی کاهش اضطراب را به همراه دارند حمایت می کند. از طرف دیگر ورزشهای کم شدت که در کوتاه مدت انجام می شوند تاثیری بر کاهش اضطراب ندارند (Dishman-1988) همچنین کروز ولارنس در سال 1987 نتیجه گرفته که اشخاصی که از نظر هوازی آماده هستند پاسخ تعدیل یافته ای به استرس های روانی – اجتماعی دارند و این موضوع بعد از شرکت در فعالیت های دراز مدت در مقایسه با فعالیتهای رقابتی حاد شدید مشخص تر است. استیفنز در سال 1988 رابطه مثبتی میان سطح فعالیت بدنی و سلامت روانی یافته .

ISSP(انجمن بین المللی روانشناسی ورزش) همه مردم را به شرکت در فعالیت های بدنی که بطور مداوم انجام می شود تشویق می کند. در این ارتباط این انجمن توصیه می کند که مردم در بیشتر از یک فعالیت شرکت نمایند تا هم قابلیت های هوازی و هم قابلیت های غیر هوازی تقویت گشته و بهبود یابند. در هر صورت فعالیت های غیر رقابتی ترجیع داده می شود ولی اگر انجام مسابقه مورد نظر باشد باید از هیجانات ناشی از آن و برخوردهای غیر اخلاقی پرهیز گردد. فعالیتهای بدنی انتخاب شده برای افراد باید خوشایند و رضایتبخش باشد (Owen&Berger-1988) چرا که لذت بردن از ورزش تداوم آن را افزایش می دهد. به منظور کسب منافع از فعالیتهای بدنی، دیوریس سال 1981 توصیه کرده است که افراد باید در فعالیت های کم شدتی مشغول شوند که منتج به 30 تا 60 درصد اختلاف میان ضربان قلب بیشینه و زمان استراحت باشد. هر چند 20 تا 30 دقیقه ورزش ممکن است برای کاهش استرس کافی باشد اما 60 دقیقه ورزش فوائد روانی بیشتر را ایجاد می کند. مطابق با نظریات کالج آمریکایی طب ورزش (ACSM) ورزشی که 20 تا 30 دقیقه و حداقل 3 بار در هفته و با شدت 60 تا 90 درصد حداکثر ضربان قلب انجام پذیرد می تواند فوائد روانی بیشتری را دارا باشد. با این همه دیگر فعالیت های تفریحی از قبیل: بازیهای توپی، ورزشهای آبی و امثالهم نیز می تواند از نظر روانی ثمر بخش و مفید باشند. بطور خلاصه ، با در نظر گرفتن بیانیه انستیتو ملی بهداشت روانی آمریکا و تحقیقی که در اینجا بررسی و مرور گردید فوائد روانی بالقوه فعالیت های بدنی منظم و مستمر به قرار زیر است:

1- ورزش می تواند به کاهش سطح اضطراب کمک می کند.

2- ورزش مستمر می تواند به کاهش سطح افسردگی خفیف تا متوسط کمک کند .

3- ورزشهای مستمر و مداوم می تواند به کاهش اختلالات عصبی و اضطراب کمک نمایند.

4- ورزش می تواند عاملی فرعی وکمکی برای درمان تخصصی افسردگی شدید باشد.

5- ورزش می تواند به کاهش انواع گوناگون استرس کمک کند .

6- ورزش می تواند اثرات روحی و روانی نافعی در همه سنین و برای هر دو جنس داشته باشد.

                                                                                                                                                      صفی خانی، رادمهر، آذرحزین